11mm nie zawsze równa się 11mm czyli teoria względności w fotografii

11mm równa się 11mm w świecie ogniskowych – tak by się przynajmniej zdawało. Ale dzisiejszy wpis traktuje o tym, że obrazek z dwóch obiektywów o tej ogniskowej wcale nie musi być identyczny. Bohaterowie tekstu to TTArtisan 11mm F2.8 Fisheye Canon EF oraz Canon EF 11-24mm F4L USM, przy czym Canon był używany w tym teście cały czas na najkrótszej ogniskowej. Zatem obydwa obiektywy maja tę samą ogniskową, ale tym co czyni różnicę jest rodzaj optyki.

Obiektywy szerokokątne można podzielić na rektalinearne (ze skorygowaną dystorsją beczkową, czyli odwzorowujące linie proste jako proste) oraz typu rybie oko. TTArtisan to obiektyw typu rybie oko a Canon to obiektyw rektalinearny. I to jest źródło ogromnych różnic w obrazowaniu dwóch obiektywów o ogniskowej 11mm. Na obrazku z obiektywu typu rybie oko proste są tylko dwie linie – te, które krzyżują się środku. Na obrazku z obiektywu rektalinearnego wszystkie linie są teoretycznie proste, chociaż oczywiście prawie niemożliwe jest stworzenie obiektywu całkowicie pozbawionego dystorsji.

Nikon Z6

Nikon Z6 to pierwsza generacje bezlusterkowców Nikona i mimo, że nieco się zestarzał a niedawno pokazany Nikon Z6 III zawiera sporo ulepszonych technologii, dzięki atrakcyjnej cenie stanowi obecnie jedną z najlepszych furtek do świata pełnej klatki wśród bezluster. Trzecia generacja zet-szóstek jest szybsza, ma lepsze samoczynne ustawianie ostrości i kręci lepsze filmy, ale jakość zdjęć jest bardzo zbliżona. Fotografom mogę z czystym sumieniem polecić ten aparat.

A kolejną cudowną cechą bezlusterkowców jest nieomal nieograniczona możliwość adaptacji różnych obiektywów. Jako, że TTArtisana miałem w mocowaniu Canon EF. mogłem obydwa obiektywy mocować na Nikonie Z6 poprzez adapter Fringer EF-NZ, ale podobnie działa choćby adapter Viltrox EF-Z2 Adapter AF. Nowoczesne inteligentne adaptery tego typu zapewniają pełną komunikację między korpusem a obiektywem. W przypadku obiektywu Canon EF 11-24mm F4L USM taki adapter nie tylko przekazuje pełne dane EXIF oraz informacje dla systemu stabilizacji matrycy ale również gwarantują pełne działanie systemu samoczynnego ustawiania ostrości Nikona Z6.

TTArtisan 11mm f2.8 Canon EF nie ma styków zatem nie przekazuje żadnych informacji do korpusu a jego dane trzeba ustawić w menu Nikona Z6, aby prawidłowo działał system stabilizacji matrycy ale jest jedna zaleta którą daje użycie inteligentnego adaptera z takim w pełni manualnym i pozbawionym procesora obiektywem. Otóż działa wtedy wspomaganie ustawiania ostrości w postaci strzałek instruujących w jakim kierunku należy kręcić pierścieniem ustawiania ostrości oraz kropki która zapala się gdy ustawienie ostrości jest prawidłowe. Również kwadracik oznaczający wybrane pole ostrości zmienia wtedy kolor z czerwonego na zielony.

Oczywiście do strzałek wskazujących kierunek obrotu pierścienia ustawiania ostrości należy podchodzić z ostrożnością. Otóż wiele obiektywów adaptowanych ma odwrotny kierunek obrotu pierścienia niż obiektywy Nikona. System Nikona zakłada, że nieskończoność znajduje się z lewej strony a kręcąc pierścieniem w prawo zmierzamy do minimalnej odległości fotografowania, W testowanym tutaj obiektywie TTArtisan jest na odwrót i obrót w prawo powoduje, że zbliżamy się do nieskończoności. Zatem musimy interpretować sugestie systemu ustawiania ostrości Nikona Z6 na odwrót i obracać pierścieniem w kierunku przeciwnym od tego jaki sugerują strzałki.

TTArtisan 11mm f2.8 Canon EF: specyfikacje

• Ogniskowa: 11mm,
• Minimalna odległość ostrzenia: 0.25m,
• Typ matrycy: Pełna klatka,
• Kąt widzenia: 180°,
• Waga: około 600g,
• Maksymalna przysłona: F2.8,
• Minimalna przysłona: F16,
• Liczba listków przysłony：10,
• Budowa optyczna: 12 elementów w 10 grupach,
• Ostrzenie: manualne

Canon EF 11-24mm F4L USM: specyfikacje

• Liczba listków przysłony 9
• Minimalny otwór przysłony 22
• Minimalna odległość ostrzenia (m): 0,28 (przy ogniskowej 24 mm)
• Maksymalne powiększenie (x): 0,16 (przy ogniskowej 24 mm)
• Informacje o odległości: Tak
• Optyczny stabilizator obrazu: (OIS)
• Napęd AF: Pierścieniowy silnik USM
• Średnica filtra (mm): Tylny uchwyt filtra
• Maks. średnica × długość (mm): 108 × 132
• Masa (g): 1180

Galeria par zdjęć wykonanych testowanymi obiektywami

Poniżej zamieszczam pary zdjęć wykonanych testowanymi obiektywami, przy czym w każdym przypadku lewe zdjęcie pochodzi z obiektywu TTArtisan a prawe z obiektywu Canon. Istotne jest to, że obydwa zdjęcia z danej pary były robione dokładnie z tej samej pozycji tym samym aparatem. Starałem się nie poruszyć w trakcie zmiany obiektywu aby wszelkie różnice obrazka wynikały wyłącznie z użycia innego typu obiektywu: raz typu rybie oko, raz rektalinearnego.

Sprzęt wykorzystany do wykonania zdjęć przykładowych

TTArtisan 11mm F2.8 Fisheye Canon EF

Canon EF 11-24mm F4L USM

Nikon Z6