Focus Stacking i Focus Bracketing – wyjaśnienie pojęć i zastosowanie w ekstremalnej fotografii makro

W tym artykule zajmę się wyjaśnieniem dwóch pojęć. Focus Bracketing oraz Focus Stacking oraz jakie mają zastosowanie w fotografii makro. Takie krótkie wprowadzenie, dla osób, które chcą się pobawić w ostrzejsza głębię ostrości w trybie makro.

Focus Bracketing – zabawa z obiektywami posiadającymi AF

Focus Bracketing (inaczej znane jako Auto Bracketing) to funkcja dostępna w niektórych aparatach, w tym w modelu Fujifilm X-T3. Polega ona na automatycznym wykonaniu serii zdjęć z różnymi ustawieniami ostrości. Każde zdjęcie w serii jest robione z innym punktem ostrości, od najbliższego do najdalszego, tworząc warianty zdjęć z różnymi płaszczyznami ostrości.

Zastosowanie Focus Bracketing w fotografii jest szczególnie przydatne w przypadku zdjęć makro, krajobrazów oraz architektury, gdzie istnieje potrzeba uzyskania większej głębi ostrości w kadrze. Pozwala to na uwiecznienie większej ilości szczegółów i zapewnienie, że ważne elementy obrazu są ostre.

Przykład zastosowania Focus Bracketing w aparacie Fujifilm X-T3 jest następujący:

Wybierz tryb Bracketing: W menu aparatu wybierz funkcję Bracketing i następnie opcję Focus Bracketing.

Ustawienia Focus Bracketing: Możesz dostosować różne ustawienia Focus Bracketing, takie jak liczba kroków (czyli zdjęć) ostrości, odległość między krokami ostrości oraz prędkość wykonywania zdjęć. Przy bardzo dużym makro rzędu 2:1 zalecam ustawienie odstępu pomiędzy poszczególnymi zdjęciami, aby zminimalizować drgania aparatu na statywie.

Ustawienia ostrości: Na ekranie aparatu wybierz punkt ostrości, który jest najbliżej obiektu, a następnie wybierz punkt ostrości, który jest najdalszy. Aparat automatycznie dostosuje ustawienia ostrości dla każdego kroku.

Wykonaj serię zdjęć: Po ustawieniu punktów ostrości i innych parametrów, naciśnij spust migawki. Aparat automatycznie wykonuje serię zdjęć, zmieniając punkt ostrości zgodnie z ustawieniami Focus Bracketing.

Przetwarzanie zdjęć: Po wykonaniu serii zdjęć, możesz użyć oprogramowania do przetwarzania zdjęć, takiego jak Adobe Photoshop lub specjalistyczne narzędzia do Focus Stackingu, aby połączyć zdjęcia w jedno, zachowując najlepsze elementy ostrości z każdego zdjęcia.

Funkcja Focus Bracketing dostępna w aparacie Fujifilm X-T3 oraz innych nowych modelach aparatów, daje ona fotografom większą kontrolę nad głębią ostrości i umożliwia uwiecznienie większej ilości szczegółów w zdjęciach. Korzystanie z Focus Bracketing wymaga jednak pewnej wiedzy technicznej i przetwarzania zdjęć po sesji fotograficznej. Konieczne jest również odpowiednie oprogramowanie do połączenia zdjęć z różnymi płaszczyznami ostrości w jedno, takie jak programy do Focus Stackingu np. Photoshop lub Helicon Focus.

Przykład łączenia 173 zdjęć w jedno zdjęcie za pomocą programu Helicon Focus 8.

Warto pamiętać, że nie wszystkie aparaty fotograficzne posiadają funkcję Focus Bracketing. Jeśli planujesz wykorzystać tę technikę, sprawdź specyfikacje aparatu, czy posiada on tę funkcję, i zapoznaj się z instrukcją obsługi, lub zapytaj się naszych sprzedawców.

Focus Stacking – jazda na maksa

Focus Stacking to technika fotograficzna, która ma na celu uzyskanie większej głębi ostrości w fotografii, szczególnie w przypadku zdjęć makro. Zwykle w fotografii, gdy pracujemy z bardzo małą głębią ostrości, tylko część obiektu jest ostro na zdjęciu, a reszta jest rozmyta. Jednak Focus Stacking pozwala nam uzyskać większą głębię ostrości poprzez połączenie kilku zdjęć o różnych płaszczyznach ostrości w jednym obrazie końcowym, jednakże, aby sprostać tym wymaganiom trzeba skorzystać z pomocy naukowych w postaci “macro rail – czyli szyny do makro”.

Elektronicznie sterowana szyna do macro

Do precyzyjnego Focus Stackingu w fotografii makro często wykorzystuje się specjalne szyny do makro, znane również jako macro-rail. Są to urządzenia, które umożliwiają precyzyjne ustawienie aparatu wzdłuż osi przedłużonej obiektywu, co pomaga w dokładnym kontrolowaniu odległości między aparatem a obiektem. Dla bardzo precyzyjnej fotografii tego typu urządzenia buduje się samemu lub można je też kupić. Sprzedawane są modułowo. Znanym systemem z tej serii jest “WeMacro”.

Warto zaznaczyć, że istnieje wiele różnych modeli szyn do makro dostępnych na rynku, oferujących różne funkcje i zakresy ruchu. Przed zakupem warto dokładnie zapoznać się z funkcjonalnościami, kompatybilnością z aparatem i recenzjami innych użytkowników.

Elektronicznie sterowane szyny do makro są szczególnie przydatne w przypadku fotografii makro, gdzie precyzyjne kontrolowanie odległości i punktu ostrości jest kluczowe i nie jest możliwe do ręcznego sterowania (np. Macro 20:1). Dzięki nim można osiągnąć doskonałą ostrość na całej powierzchni obiektu i uzyskać imponujące efekty w Focus Stackingu. Jednak nie są one niezbędne do wykorzystania tej techniki. – można również wykonać Focus Stacking bez elektronicznie sterowanej szyny do makro, choć może to być bardziej trudne i wymagać większej precyzji ręcznej regulacji odległości między zdjęciami.

Poniżej przykład ręcznej szyny do makro, którą mocuje się na statywie, zaś kolejne kroki odmierza się pokrętłem na szynie.

Aby wykorzystać Focus Stacking w fotografii makro, należy podjąć kilka kroków. Oto jak można to zrobić:

Wybierz odpowiednią scenę: Znajdź obiekt lub temat, który chcesz sfotografować w makro. Może to być kwiat, owad lub inny mały obiekt, który chcesz uwiecznić w szczegółach.

Stabilizuj aparat: Aby uniknąć drgań podczas robienia zdjęć, ważne jest, aby aparat był stabilny. Możesz użyć statywu lub innych narzędzi, aby utrzymać aparat w stabilnej pozycji. Do ręcznego Focus Stackingu zalecam użyć bardzo stabilnego statywu.

Ustaw ostrość ręcznie: W trybie ręcznym ustaw ostrość na najbliższej części obiektu, którą chcesz uwiecznić w pierwszym zdjęciu. Możesz skorzystać z funkcji zoomu na aparacie, aby dokładnie zobaczyć, czy obiekt jest ostro. Wykorzystaj do tego celu precyzyjną szynę makro (elektroniczną lub manualną).

Zrobienie serii zdjęć: Zrób serię zdjęć, zmieniając ustawienia ostrości dla kolejnych części obiektu. Zaczynając od najbliższego punktu ostrości, stopniowo przesuwaj ostrość w kierunku odległych części obiektu. Wykonaj co najmniej kilka zdjęć, aby mieć większą elastyczność w późniejszych etapach procesu Focus Stacking.

Przetwarzanie zdjęć: Po zrobieniu serii zdjęć, możesz użyć oprogramowania do Focus Stacking, takiego jak Adobe Photoshop lub Helicon Focus, aby połączyć zdjęcia w jedno. Te programy automatycznie wybiorą najbardziej ostre części z każdego zdjęcia i połączą je w jednym obrazie, tworząc większą głębię ostrości.

Ręczne poprawki: Po zastosowaniu automatycznego Focus Stackingu, istnieje możliwość, że niektóre elementy mogą nie być doskonale połączone. Możesz wtedy ręcznie dostosować głębię ostrości, korzystając z narzędzi dostępnych w programie graficznym.

Poniżej przykład ekstremalnej szyny do fotografii makro. Z przodu na mieszku przykręcony jest obiektyw od mikroskopu. Do szyny jest zamontowany sterownik do elektronicznej kontroli krokowego przesuwu szyny.

Warto pamiętać, że Focus Stacking wymaga nieco więcej czasu i pracy, zarówno podczas sesji fotograficznej, jak i podczas przetwarzania zdjęć. Jednak efekty mogą być imponujące, zwłaszcza jeśli zależy nam na uzyskaniu maksymalnej ostrości w całym obrazie.

Podsumowując, Focus Stacking to technika, która pozwala na uzyskanie większej głębi ostrości w fotografii makro. Pozwala to uwiecznić wszystkie szczegóły i tekstury małych obiektów, które byłyby trudne do uchwycenia przy standardowych ustawieniach. Dzięki Focus Stackingowi fotografowie mogą tworzyć imponujące obrazy, w których każdy detal jest ostro uwidoczniony. Ale jest też i druga strona medalu. Focus Bracketing załatwia nam stackowanie za nas – jednakże do tego celu musimy użyć wyłącznie obiektywu z AF. W przypadku Focus Stackingu – możemy wybierać w obiektywach manualnych, oraz np. obiektywach do mikroskopów w mocowaniu M25.

I to tyle na początek o fotografowaniu makro. Czeka nas jeszcze artykuł na temat fotografowaniu kropel i pęcherzyków powietrza pod wodą, ale to następnym razem :):).

Zdjęcia przykładowe z aparatu Fujifilm X-T3 wykonane na obiektywie Zeiss Touit Macro Planar T* 50mm 2.8 Fujifilm X w metodologii Focus Bracketing

Sprzęt omawiany w tym artykule znajduje się w InterFoto.eu:

Zeiss Touit Macro Planar T* 50mm 2.8 (Sony E, Fujifilm X)

Fujifilm X-T3