3 najlepsze filmy o fotografii

3 najlepsze filmy o fotografii to mój czysto subiektywny wybór płynący z dziesięcioleci bycia kinomaniakiem. Obejrzałem dziesiątki tysięcy filmów przez ostatnie kilkadziesiąt lat i mam pewien w miarę całościowy obraz kina, Z okazji ceremonii wręczenia Oscarów postanowiłem spojrzeć na historię kina pod katem obrazów fabularnych opowiadających o fotografii lub fotografach i wybrać trójkę najlepszych filmów o tej tematyce. I okazało się, że o ile pierwsze dwa miejsca stanowiły prosty i oczywisty wybór bo obydwa to arcydzieła, miałem kłopot z trzecim miejscem bo reszta to obrazy na nieco niższym poziomie i w sumie kandydatów na trzecie miejsce znalazłem sporo. Zatem zacznijmy od szczytu podium.

Powiększenie, reżyseria Michelangelo Antonioni, rok 1966

Powiększenie to jeden z tych filmów, którego streszczenie mówi niewiele o jego istocie. W skrócie można powiedzieć, że bohaterem jest Thomas, odnoszący sukcesy fotograf. Jest wziętym fotografem mody, a jednocześnie przygotowuje album ze zdjęciami codziennego życia Londynu. Na początku filmu udając bezdomnego, spędza noc w miejskiej noclegowni, skąd pędzi Rolls-Roycem na sesję modową glamour w ogromnym studio. Szukając ciekawych kadrów idzie do parku, gdzie fotografuje Nikonem F z ukrycia parę w czułej pozie. Kobieta to zauważa i błaga o oddanie negatywu ale Thomas każe jej przyjść po negatyw do studia. Wywołując film Thomas wplątuje się w coś, co wygląda na zagadkę morderstwa.

Z pozoru kryminalna historia to tylko pretekst do dywagacji nad relacją miedzy sztuką i życiem, rzeczą i jej przedstawieniem oraz nad tym, czy zdjęcia tylko rejestrują, czy też kreują rzeczywistość. Arcydzieło, jeden z najważniejszych filmów lat 60. XX wieku ze znakomitą rolą główną Davida Hemmingsa i stanowiącym ważny punkt filmu koncertem legendarnej grupy The Yardbirds. Lektura obowiązkowa dla każdego fotografa. Widziałem ten film we wczesnej młodości i sceny kolejnych powiększeń kadru wykonywanych przez Thomasa zafascynowały mnie pracą w ciemni.

Okno na podwórze, reżyseria Alfred Hitchcock, rok 1954

Bohater, fotoreporter L.B. Jefferies, po złamaniu nogi i umieszczeniu jej w gipsie pozostaje unieruchomiony na wózku inwalidzkim przez sześć tygodni w swym mieszkaniu z oknem na podwórze. Z nudów zaczyna podglądać przez swoją Exaktę VX z teleobiektywem sąsiadów w mieszkaniach naprzeciwko. W jednym z nich zaciekawia go kłótnia małżonków, a mające miejsce potem, podejrzane jego zdaniem, zachowanie męża sprawia, że Jefferies sądzi, że zamordował on swoją żonę. Rozpoczyna prywatne śledztwo, w które włącza swoją przyjaciółkę, Lisę Fremont. Napięcie rośnie a życie obojga bohaterów będzie zagrożone.

Ale ważny jest sposób w jaki Hitchcock nam pokazuje tę historię. Gdy Lisa Fremont wreszcie uwierzy Jeffowi, że mogło dojść do morderstwa mówi do niego: „Zacznijmy od początku, Jeff. Powiedz, co widziałeś i co to, według Ciebie, może oznaczać?”. Jako widzowie podglądamy sąsiadów Jeffa jego oczami i z całym uwarunkowaniem jego oglądu ograniczonego ramą okna, i możliwościami sprzętu optycznego, przez który śledzi innych. Jeden z najlepszych filmów Hitchcocka ze świetnymi rolami Jamesa Stewarda i Grace Kelly.

Reporter, reżyseria Howard Franklin, rok 1992

Historia opowiedziana w filmie została oparta częściowo na autentycznych losach nowojorskiego fotoreportera Weegee. Fotoreporter Leon Bernstein, zwany Wielkim Bernzinim, przemierza nocą wyludnione ulice i odwiedza lokalne spelunki i ekskluzywne kluby Nowego Jorku lat 40. XX wieku. Jest rasowym reporterem i zawsze musi być pierwszy na miejscu zdarzenia, by zdobyć sensacyjną fotografię. Wprawdzie gazety płacą niewiele, a jego zawód nie cieszy się społecznym poważaniem, ale on uważa, że jest artystą. Jedyną miłością Bernsteina, samotnika oddanego pracy, jest fotografowanie. Wydaje się beznamiętny i pozbawiony uczuć. Dopiero Kay Levitz, wdowa po właścicielu nocnego klubu, go zrozumie i doceni, sprawiając, że obudzą się w nim uczucia.

Tu pojawia się wątek kryminalny, ale dla fotografa największą wartość ma precyzyjnie oddany klimat Nowego Jorku lat 40. XX wieku oraz metody pracy fotografów polujących na zdjęcia ofiar wypadków i zbrodni przy pomocy wielkoformatowych aparatów Speed Graphic, takich jak Weegee.

Zatem to są moim zdaniem 3 najlepsze filmy o fotografii, chociaż jak już napisałem pełne przekonanie mam tylko do dwóch pierwszych. Na 3 miejscu równie dobrze mógłby znaleźć jeden z poniższych filmów, i jeszcze z pół tuzina innych.