Osłony przeciwsłoneczne obiektywów w 4 krokach: po co, kiedy i jak je stosować oraz rodzaje osłon
Osłony przeciwsłoneczne obiektywów to temat pozornie poboczny jeśli chodzi o akcesoria fotograficzne, a mimo to wywołuje czasem dyskusje wśród fotografów różnych pokoleń. Zarówno wśród starszych jak młodszych można znaleźć osoby upierające się przy zakładaniu osłon w każdej sytuacji, takie, które uważają, że ich wpływ na jakość zdjęć jest niewielki, jak i fotografów nagminne zostawiających osłony na stałe w pudełkach, w których je kupili. Ja należę do tej pierwszej grupy i dlatego postaram się opowiedzieć dlaczego tak jest, precyzując do czego osłony przeciwsłoneczne obiektywów służą i jakie są ich rodzaje,
Osłony przeciwsłoneczne obiektywów: do czego służą
Osłona przed padającym światłem
Głównym celem stosowania osłon przeciwsłonecznych jest osłanianie przedniej soczewki przez padającym z przodu światłem, które może spowodować powstanie takich niepożądanych artefaktów jak flary, duszków i spadek kontrastu. Zatem poza kreatywnym wykorzystaniem flar do celów artystycznych, ich pojawienie się odwraca uwagę od głównego obiektu zdjęcia i psuje klarowność obrazu. Zatem w profesjonalnej fotografii użycie osłony jest niezbędne.
Ochrona fizyczna przedniej soczewki
Zazwyczaj myśląc o osłonie przedniej soczewki używamy filtra UV czy zaślepki obiektywu ale osłona przeciwsłoneczna dodaje kolejny stopień ochrony przez uderzeniami, zadrapaniami, odciskami palców, śniegiem, deszczem, kurzem itd. Stosowanie osłony na stałe jest zalecane szczególnie w trakcie fotografowania w trudnych warunkach pogodowych.
Kiedy je stosować
Ja zalecam używanie osłony przez cały czas po wyjęciu obiektywu z torby, w trakcie bardzo długich sesji fotograficznych, gdy nigdy nie odkładamy aparatu, ale można wymienić kilka sytuacji, gdy jest to szczególnie przydatne.
- Robimy zdjęcia z silnym źródłem światła w kadrze lub zaraz poza kadrem, na przykład słońcem nisko na niebie, latarniami ulicznymi, budynkami w nocy, reflektorami samochodów
- Gdy główny obiekt zdjęcia jest oświetlony od tyłu
- Gdy używamy fleszy zewnętrznych rozstawionych wokół głównego obiektu zdjęcia
Z drugiej strony w pewnych sytuacjach lepiej osłony nie używać:
- Gdy generowanie flary jest nam potrzebne do celów kreatywnych
- Gdy chcemy zamocować na obiektywie filtry lub dodatkowe akcesoria
- Gdy chcemy fotografować dyskretnie, na przykład na ulicy; niektóre osłony sa ogromne i zwracają uwagę
Jak je stosować
Zakładanie osłon na obiektyw jest dość proste. Zazwyczaj są mocowanie bagnetowo, rzadziej nakręcane. W przypadku mocowania bagnetowego na osłonie znajdują się odpowiednie znaczniki, do których należy się stosować i trzeba pamiętać, aby osłona po założeniu zaskoczyła i zablokowała się; dzięki temu nie spadnie ani nie zmieni położenia, co może spowodować częściowe winietowanie obrazu. Część osłon można do transportu mocować w pozycji odwrotnej. Na rynku jest nieco szerokokątnych obiektywów mających osłony wbudowane na stałe. Osłony do super teleobiektywów mają często śrubę mocująca do zablokowania osłony na obiektywie.
Rodzaje osłon
Osłony przeciwsłoneczne występują w dwóch zasadniczych kształtach: tulipanowe i cylindryczne. Tulipanowe mają cztery „płatki” i są zazwyczaj idealnie dopasowane do danego obiektywu zapewniając idealne wysłonięcie przedniej soczewki a jednocześnie nie winietując. Istnieją też osłony „uniwersalne”, do różnych modeli obiektywów, ale z podaniem docelowej ogniskowej/zakresu ogniskowych. Tulipany są zazwyczaj stosowane w przypadku obiektywów szerokokątnych i standardowych, zarówno stałek jak i zoomów, natomiast cylindryczne w przypadku teleobiektywów.
Wnioski
Na pytanie kiedy zakładać osłony przeciwsłoneczne na obiektywy, moja odpowiedź brzmi: zawsze gdy jest to możliwe. Nawet w pomieszczeniach lub w trakcie fotografowania nocą na przednią soczewkę może padać światło generujące niepożądane efekty. Podobnie jak w przypadku słońca czy innego silnego źródła światła, jak flesz zewnętrzny, znajdującego się nieco poza kadrem, światło padające na przednią soczewkę może tworzyć duszki, flary i powodować spadek kontrastu obrazu. Osłony przeciwsłoneczne w znacznym stopniu zapobiegają powstawaniu takich niepożądanych artefaktów.
Dodatkowo osłona przeciwsłoneczna chroni przednia soczewkę przed uderzeniami, zadrapaniami, śladami palców, kurzem, deszczem czy śniegiem. Jeśli uderzymy w coś przodem obiektywu, jest szansa, że osłona zamortyzuje to uderzenie. Nowa osłona jest tańsza od nowego obiektywu.
