Canon RF 800mm F11 IS STM czyli obiektyw, który udowodnił mi, że errare humanum est: zdjęcia przykładowe

Canon RF 800mm F11 IS STM to obiektyw, którego premierę kiedyś bardzo skrytykowałem. I pod wieloma względami miałem rację, ale w sumie się myliłem, bo moje doświadczenia z pracą tym dziwacznym tworem są pozytywne. Nie wiem jakim sposobem suma wad tego obiektywu zmieniła się w moim przypadku w zaletę. Czyli wiele rzeczy mi przeszkadzało, ale ostatecznie zrobiłem Canonem zdjęcia, na które raczej nie porwałbym się z klasyczną osiemsetką ze względu na gabaryty tej ostatniej. Dzisiaj zdjęcia przykładowe z obiektywu Canon RF 800mm F11 IS STM i pełnoklatkowego bezlusterkowca Canon EOS R5.

Canon RF 800mm F11 IS STM: specyfikacje

Kąt widzenia (poziomo, pionowo, po przekątnej: 02°35′, 01°40′, 03°05′
Konstrukcja obiektywu (soczewki/grupy): 7/4
Minimalna odległość ustawiania ostrości: 6m
Maksymalne powiększenie: 0,14x
Informacje o odległości: tak
Optyczny stabilizator obrazu (OIS): wydajność 4 EV
Napęd AF: STM
Odporność na pył i wilgoć: tak
Średnica mocowania filtrów: 95mm
Maks. średnica × długość: 101,6 × 352mm
Masa 1260g

Moim zdaniem

Canon zawsze robił świetne teleobiektywy, ale zazwyczaj były to klasyczne konstrukcje. Jednak w systemie bezlusterkowców RF firma pozwala sobie na odstępstwa od normy a jednymi z najdziwaczniejszych konstrukcji są stałki Canon RF 600mm F11 IS STM i Canon RF 800mm F11 IS STM. Na lustrzankach optyka o jasności F11 byłaby właściwie nie do pomyślenia, bo prawie nie ma korpusów, na których działałby autofokus z tak ciemnym obiektywem. Bezlustra są pod tym względem bardziej tolerancyjne, chociaż oczywiście pewnych praw fizyki nie da się ominąć.

Pierwsze dziwne zachowanie obiektywu Canon RF 800mm F11 IS STM objawia się od razu po założeniu na aparat i jego włączeniu. Na tylnym ekranie pojawia się komunikat „Ustaw obiektyw w pozycji do fotografowania.” Co to znaczy? Trzeba przekręcić pierścień blokujący, wysunąć przednią część obiektywu o około 7,5 cm i zablokować pierścień.

Ale to dopiero początek ekscentryczności tej konstrukcji. Obiektyw Canon RF 800mm F11 IS STM ma jasność F11. Canon EOS R5 jest w stanie ustawiać z nim samoczynnie ostrość, ale gdybyśmy chcieli go nieco przymknąć to nie da rady. Obiektyw ma stały otwór przysłony F11. I koniec, i kropka. Ile ma listków przysłony? Ani jednego. Bo po co robić przysłonę skoro nie można zmienić jej wartości? Zatem mogę w ciemno stwierdzić, że wszystkie zdjęcia w tym tekście zrobiłem przy przysłonie F11.

Kolejna kwestia to minimalna odległość ustawiania ostrości, która wynosi 6 metrów. To oznacza maksymalne powiększenie 0,14x czyli nic specjalnego. Zatem czasem trzeba się nieco cofnąć, żeby móc ustawić ostrość, ale prawdę mówić przy kącie widzenia wynoszącym około 3 stopni i tak zazwyczaj jesteśmy dostatecznie daleko, aby system autofokus zadziałał. Nie znajdziemy tu ogranicznika zakresu odległości ostrzenia, ale nie wydaje mi się on potrzebny w przypadku tej optyki.

Silnik STM jest gorszy od używanych w profesjonalnej optyce motorków Nano-USM, ale wystarczający w przypadku tego obiektywu, w którym grupa ogniskująca jest dość mała. Zatem autofokus jest w miarę szybki i dokładny, ale tylko przy wysokim poziomie światła zastanego. Tu ograniczeniem jest otwór przysłony F11 – gdy się robi ciemniej jakość działania systemu AF szybko spada.

Jasność (czy raczej ciemność) F11 sprawia, że nawet w słoneczny dzień musimy korzystać z dość wysokich wartości ekwiwalentu czułości ISO, żeby uzyskać czasy otwarcia migawki zapewniające nieporuszone zdjęcia. Nieco pomaga skuteczny system stabilizacji obrazu, ale oczywiście trzeba pamiętać, że wszelkie systemy stabilizacji pomagają w redukcji drgań aparatu, ale nic nie dają w przypadku ruchu fotografowanego obiektu.

Obiektyw Canon RF 800mm F11 IS STM nawet w pozycji z tubusem wysuniętym do robienia zdjęć jest dość mały i lekki, a cena jest też bardzo rozsądna w porównaniu z klasycznym teleobiektywem 800mm F5.6. To najtańszy sposób na uzyskanie ogniskowej 800mm z autofokusem na pełnej klatce. Oczywiście poza stałym, kiepskim światłem czy minimalną odległością fotografowania wynoszącą 6m widać inne oszczędności: choćby brak uszczelnień, mocowania statywowego czy konieczność dokupienia osłony przeciwsłonecznej. No ale to nie jest L-ka.

Wysuwany tubus to najbardziej problematyczny aspekt pracy z obiektywem. Konieczność odblokowania pierścienia, wysunięcia tubusu i ponownego zablokowania go pierścieniem sprawia, że można przegapić cenne ujęcia w trakcie ustawiania obiektywu – jak głosi komunikat aparatu – “w pozycji do fotografowania.” Ja rozwiązałem ten problem tak, że na stałe zablokowałem obiektyw w tej pozycji.

Optyka jest prosta – 11 soczewek w 8 grupach z użyciem optyki dyfrakcyjnej. Jakość obrazka jest lepsza niż wskazywałaby cena obiektywu. Winietowanie jest minimalne a niewielka dystorsja poduszkowata jest bardzo łatwa do skorygowania. Aberracje chromatyczne są pomijalne a ostrość i kontrast bardzo dobre na całej powierzchni kadru i w pełnym zakresie odległości fotografowania. Ale to dotyczy zdjęć wykonywanych ze statywu przy bazowym ISO, a tymczasem mały otwór względny i bardzo długa ogniskowa wymuszają korzystanie z wyższych ekwiwalentów ISO dla uniknięcia poruszenia fotografowanego obiektu a to sprawia, że trudno jest wyzyskać w pełni jakość jaką obiektyw teoretycznie zapewnia w idealnych warunkach. Nawet w słoneczne dni zazwyczaj musiałem korzystać z ISO 1600.

Ale jakość jest wystarczająca a gabaryty obiektywu sprawiały, że zabierałem go w miejsca, w które nie udałbym się z obiektywem Canon EF 800mm F5.6L IS USM. Zatem mimo rozlicznych wad uważam przygodę z tą optyką za udaną. Obiektyw Canon RF 800mm F11 IS STM umożliwia łatwe robienie zdjęć, które wymagałyby sporego wysiłku w przypadku innej optyki.

Galeria zdjęć przykładowych

Galeria zdjęć wykonanych obiektywem Canon RF 800mm F11 IS STM i pełnoklatkowym bezlusterkowcem Canon EOS R5. Zdjęcia zostały zarejestrowane w formacie RAW a następnie skonwertowane do formatu jpeg w programie Adobe Camera Raw i zmniejszone do rozmiaru 2000 pikseli na dłuższym boku.